Mangal yakamazsın, ağaca koltuk halatı bağlayamazsın, tüm körfezde hız sınırın 6 DM, müzik yayını yapamazsın, eğlence yeri Katrancı Adası güney kıyılarıdır… Ve en önemli kural; Göcek’de bir koyda 3 gün, tüm körfezde 11 gün konaklayabilirsin. Bu kuralların devamı da var. İlişikte… Okuyun “hayret hayret hayret” diyeceksiniz. Nasıl uygulanır bilmiyorum, Ama cezası çok büyük.
2022 yılında Göcek’te bir çalıştaya katıldım. Özellikle pandemi sonrası tamamen yaşanılmaz hale gelen Göcek koyları için çözüm önerileri tartışılırken raftan indirilen seçeneklerden biri de 2010 tarihli koyları kullanma esasları isimli yasal düzenleme oldu. Bu sadece Göcek için bir çıkış yolu arayan yerel halk, amatör-profesyonel denizciler ve sivil toplum kuruluşlarının değil, Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın da radarına takılan bir yasal düzenleme idi.
Hazırlandığı ve yasalaştığı günler için bir devrim sayılabilecek bu düzenlemenin uygulanabilirlik açısından ciddi sorunlar yaşadığı kesindi.
(SG 2022 yaz aylarında bu kullanım esaslarına aykırı davrandığını tespit ettiği teknelere ceza uygulaması yapmadı ama resmi uyarı tebliğ etti. Bu uyarı bir kez daha kural ihlali yaşanması durumunda SG’ye doğrudan ceza uygulama yetkisi sağlıyordu. Bu kademeli uygulamanın nedeni ise ceza rakamlarının hayli yüksek olmasıydı.)
BİR KEZ DAHA DÜŞÜNELİM.
Toplantıda görüşlerimi özetle şöyle ifade etmeye çalıştım:
Göcek ve Dalaman koyları ile ilgili düzenlemede dile getirilen yüksek volümlü müzik, ateş (mangal) yakma, ağaçlara koltuk halatı bağlama yasakları, körfezde 6 deniz mili hız sınırı gibi tartışılmaz yönleri var. Deniz çayırı bulunan bölgelerin yeniden tespiti ve bu bölgelerde kesin demirleme yasağı aynı şekilde çok önemli.
Ancak bunlara paralel olarak bazı hususlarda yeterince netlik ve tanımlama getirilmediği de görülüyor. Bunlar neler:
1- Tonoz sistemi kurulurken mutlaka dip yapısına uygun doğa dostu teknolojiler kullanılmalı (kazık, helezonik vida, kaya bağı-halkası vb.).
2- Fransa ve İtalya’da son yıllarda yapılan deniz tabanı koruma uygulamalarında, 24 metreden büyük yatların deniz çayırının yaşamadığı 35-40 metre ve üstü derinliklere demirlemesine izin veriliyor. Benzer bir sistem öngörülmeli.
3- Ve en önemli unsur, Göcek’de 11 gün, bir koyda 3 gün konaklama ilkesi.
a. Peki bu ilkeyi ihlal edene yaptırım var mı? SG hukuk dairesinin, Çevre Kanunu 20. Madde, K bendi, yani “ÖÇKB kullanma koruma esaslarına aykırı davranmak”tan işlem yapılması yönünde bir mütalaası var.
b. Bu da 2022 itibariyle özel teknelere 109.593 TL ceza uygulaması anlamına geliyor. Bu rakam gerçekçi mi? Mevcut hiper enflasyona rağmen biraz abartılı olduğu söylenebilir.
c. Bu ilke gerçekçi mi? Yıllar içinde Göcek’te 2-3 ay yaşayan bir deniz üstü grubun ortaya çıktığı görüldü. Yapılacak düzenleme bu insanlarla bir uzlaşı içinde geliştirilmeli. Yoksa düzenlemeyi delmek için hiç akla gelmeyecek metotlara başvuranlar çıkacaktır.
d. Bu ilkenin uygulanabilmesi için Göcek’in bir doğa parkı olarak özel bir idareye sahip olması gerekir. Giriş ve çıkışta teknenin kayıt edilmesi, bu sistemin yaşayabilmesi personel, ekipman; ve maliyetlerin kullanıcılar tarafından karşılanmasına yönelik makul bir ücretlendirme öngörülmelidir.
Çevre Kanunu 20. Madde, K bendi 2024 yılı idari cezası 387.141 TL’dir (ÖÇKB bölgelerinde x2).
Ek- 2010 tarihli GÖCEK KÖRFEZİ İLE GÖCEK- DALAMAN KOYLARI KORUMA VE KULLANMA USUL VE ESASLARI
Amaç
Madde 1- Bu usul ve esasların amacı, Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesinin biyolojik çesitlilik ve çevre değerlerinin korunması, kirliliğinin önlenmesi gayesiyle Göcek Körfezi ile Göcek- Dalaman Koylarının koruma ve kullanma usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu koruma ve kullanma esasları; Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi içinde yer alan Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman Koyları’nda ekli haritada belirtilen alanları kapsar.
Dayanak:
Madde 3- Bu koruma kullanma esasları 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 383 sayılı KHK hükümlerine istinaden hazırlanmıstır.
Tanımlar
Madde 4- Bu usul ve esasların uygulanmasında;
Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
Alarga: Bir geminin veya deniz aracının bir yere yanasmamıs olarak açıkta bulunmasını,
Atık Su: Pis su ve sintine suyunu,
Balast Suyu: Kirli balast olarak değerlendirilmeyen balast sularını,
Bağlanma yeri: kıyı tesislerinde mevcut iskele, rıhtım vb. bağlanma yerleri ile tesislerin bulunmadığı koylarda kara tarafında yapılan mapaları,
Demirleme: Geminin demir mevkiinde emniyetli kalmasını sağlamak için demirin denize bırakılması islemi,
Gemi: Adı, tonalitosu ve kullanma amacı ne olursa olsun suda kürekten baska sevk sistemiyle hareket edebilen her türlü aracı,
Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman Koyları: Fethiye Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde olup sınır ve koordinatları ekli haritada belirlenen ada ve anakara bağlantılı alanları,
Gri su: Her çesit banyo, mutfak ve lavabodan kaynaklı olusan ve siyah su ile karısmamıs olan suyu,
Günübirlik Gezi Teknesi: Gezi, spor, eğlence ve turizm amacıyla limandan aldığı yolcuları aynı gün aynı limanda indiren, denize elverislilik belgesine sahip deniz turizmi aracı olan gemilerdir.
Katı atık: Geminin normal isleyisi sonucu olusan ve MARPOL 73/78 EK-V kapsamına giren evsel ve operasyonel nitelikli katı atıkları,
Kirli Balast: Gemiden suya bırakıldığında; su üstünde veya bitisik sahil hattında petrol, petrol türevi veya yağ izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altında renk değisikliği olusturan veya askıda katı madde/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan balast suyunu,
Kurum: Özel Çevre Koruma Kurumu Baskanlığını,
Pis Su: Genel olarak siyah su ve gri suyu,
Sintine Suyu: Gemilerin makine ve yardımcı makine alt tankları, koferdamlar, ambarlar veya benzer bölümlerinde olusan sızıntı su ve yağlı atık suların biriktiği bölümlerinde biriken sıvıları,
Slaç: Gemilerin makine dairelerinde, yakıt tanklarında veya petrol tankerlerinin kargo tanklarında tortu ve/veya yağ çökeltilerinden olusan çamuru,
Siyah Su: Her çesit tuvaletten gelen insan veya hayvan vücudu kaynaklı suyu,
Ticari Yük Gemisi: Ticari faaliyette bulunan her türlü yük gemisini,
Yat limanı: Yatlara güvenli bir bağlama, her yata doğrudan yürüyerek çıkılmasına olanak sağlayan, yeterli derinlikte su bulunan ve yatlara teknik ve sosyal altyapı, yönetim, destek, bakım ve onarım hizmetleri sunan, rüzgâr ve deniz tesirlerinden korunmus Basbakanlık Denizcilik Müstesarlığından “isletme belgesi” almıs, turizm belgeli kıyı yapılarını,
Yat Mola Noktası: Fethiye Göcek özel çevre koruma bölgesi 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda ağırlıklı olarak deniz ulasımı ile ulasılabilen, deniz kullanımına yönelik faaliyetlerin
yer alabileceği yat mola hizmet alanlarını ifade eder
İlkeler
Madde 5- Göcek Körfezi ile Göcek- Dalaman Koylarının korunmasına ve kirliliğinin önlenmesine iliskin genel ilkeler sunlardır:
a) Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesinin biyolojik çesitlilik ve çevre değerlerinin korunması, kirliliğinin önlenmesi gayesiyle belirlenen bu esas ve usullere herkesçe uyulması zorunludur.
b) Çevre Kanunu uyarınca Göcek Körfezi ile Göcek- Dalaman Koylarında kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyilestirilmesi için yapılan harcamalar kirleten veya bozulmaya neden olan tarafından karsılanır. Kirletenin kirlenmeyi veya bozulmayı durdurmak, gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluslarınca yapılan gerekli harcamalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir
c) Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında yer alan Kullanımı Kısıtlanan Alanlarda atık sular için depolama tankı olmayan gemiler geceleyemez.
ç) Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarına giren gemiler bağlama noktalarına Yat limanı, iskele, mapa ve samandıralara bağlamak zorundadır. Kullanımı kısıtlı alanlar haricinde sadece karada mapalara bağlanmak sartıyla demirleme yapılması serbesttir.
d) Göcek Körfezi ve Göcek- Dalaman koylarında gemilerde Gürültü Kirliliği Yönetmeliğine aykırı olarak müzik yayını yapılması yasaktır. Gemilerde yapılacak sosyal etkinlikler Katrancı adasının güney kıyılarında yapılabilir.
e) Göcek Körfezi ve Göcek-Dalaman koylarında gemilerin konaklama yerlerinde ve koy içlerinde güvertede açıkta mangal yakmak yasaktır.
f) Göcek Körfezi ve Göcek–Dalaman Koylarına gelen gemiler; atık sularını, slaç, balast suyu ve kirli balast ile çöplerini Göcek Körfezindeki atık alım tesisine ve/veya atık alım gemisine vermek zorundadır. Hiçbir sekilde denize desarj yapılamaz.
g) Göcek Körfezi ve Göcek–Dalaman Koylarına gelen gemiler, Çevre ve Orman Bakanlığının Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre gerekli dökümanları veya aynı amaçla hazırlanan digital kartı bulundurmak zorundadır.
ğ) Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu gereğince yayınlanan amatör ve ticari amaçlı su ürünleri avcılığını düzenleyen tebliğlere uyulması zorunludur.
Dalıs Yapılmayacak Alanlar
Madde 6- Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında kentsel ve arkeolojik sit alanlarında yer alan;
360 36’ 00” enlem; 280 50’ 30” boylam
360 42’ 00” enlem; 280 54’ 00” boylam
360 40’ 30” enlem; 280 57’ 00” boylam
360 35’ 12” enlem; 280 51’ 42” boylam
360 35’ 12” enlem; 280 50’ 30” boylam
dalıs yapmak yasaktır.
Gemilere Kapatılan Alanlar
Madde 7- Gemilere Kapatılan Alanlar asağıda belirtilmistir.
Hamam koyunun 360 38’ 28.3” enlem; 280 51’ 15.9” boylam (HAMAM), 360 38’ 26.5” enlem; 280 51’ 20.7” boylam (HAMAM1) noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan her türlü gemiye kapalıdır.
Kullanımı Kısıtlanan Alanlar
Madde 8- Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında Kullanımı Kısıtlanan Alanlar
A) Ticari yük gemileri Göcek Körfezinde 08:00–23:00 saatleri arasında seyrüsefer yapamaz, Göcek ve Dalaman koylarına hiçbir sekilde giremez.
B) Göcek ve Dalaman Koylarında, kıyı tesislerinin iskele ve rıhtımları ile samandıralar ve mapalar haricinde gemi ve su araçlarının bağlı bulunması; Liman Baskanlığı’nın belirlediği ve bu Koruma Kullanma Esasları kapsamında belirlenen demirleme sahaları haricinde gemi ve su araçlarının demirlemesi yasaktır.
Bu kapsamda;
Göcek Körfezi (Göcek Adası kuzeyi dahil) olarak tanımlanan ve 360 44’ 3.2” enlem; 280 55’ 42.3” boylam (OSMANAGA) 360 44’ 5.8” enlem; 280 57’ 9.4” boylam (GCKADAKZ)
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alanda Göcek Liman mevzuatında yer alan demirleme sahaları dısında gemiler ve su araçlarının demirlemesi yasaktır.
C) Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında deniz çayırlarının korunması amacıyla;
a)Göcek Adası 360 44'12.6” Enlem 280 56'20.1” Boylam
360 44'14.7” Enlem 280 56'10.6” Boylam
360 43'25.7” Enlem 280 56'00.1” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan ve
360 43'40.3” Enlem 280 56'57.1” Boylam
360 43'52.4” Enlem 280 56'46.3” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan
b)Kıs Limanı
360 40'39.2” Enlem 280 54'43.4” Boylam
360 40'44.4” Enlem 280 54'43.5” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan
c)Kursunlu Koyu
360 38'16.4” Enlem 280 51'-59.3” Boylam
360 38'00.2” Enlem 280 52'-21.3” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan
ç)Sarsala koyu
360 39'56.5” Enlem 28051'32.5” Boylam
360 39'33.0” Enlem 280 51'28.1” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alan
d)Sıralıbük koyu
360 40'47.7” Enlem 280 51'55.5” Boylam
360 40'27.9” Enlem 280 51'57.1” Boylam
noktalarından olusan çizgi ile kıyı arasında kalan alanda demirleme yapılamaz, mevcut iskele, rıhtım, samandıralar ile mapalar arasına bağlanabilirler.
e)Yassıca adaları ve Zeytinli Ada
36042'44.0” Enlem 280 55'57.1” Boylam
360 42'32.9” Enlem 280 55'46.9” Boylam
360 42'00.2” Enlem 280 55'28.3” Boylam
360 41'34.9” Enlem 280 55'34.4” Boylam
360 41'51.6” Enlem 280 55'58.9” Boylam
360 42'39.8” Enlem 280 56'07.7” Boylam
bu koordinatlarla çevrili alanda demirleme yapılamaz. Samandra ile mapalar arasına bağlanılabilir.
Ancak Yassıca adaları Dil Burnu mevkiindeki;
36042'39.6” Enlem 280 56'03.2” Boylam,
36042'38.4” Enlem 280 56'01.9” Boylam
36042'37.5” Enlem 280 56’01.1” Boylam,
36042'35.7” Enlem 280 56'01.0” Boylam
Koordinatlarında yer alan samandıra ve mapalara saat 10:00 ile 20:00 arası deniz turizm araçlarından olan günübirlik gezi tekneleri, saat 20:00 ile 10:00 arası bunun dısındaki gemilerin bağlı kalmaları serbesttir.
Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarından Yararlanma kuralları
Madde 9- Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarından yararlanma kuralları sunlardır;
a) Göcek - Dalaman koylarında bağlanma yeri sayısı kadar gemi bulunabilir.
b) Göcek - Dalaman koylarında gemileri ağaçlara bağlamak yasaktır. Gemiler; sadece var olduğu yerlerde iskele, rıhtım, samandıralar ile mapalar arasına bağlanır. Samandıra olmayan alanlarda sadece karada bağlanma yerine bağlanmak kaydıyla demirleme yapılabilir.
c) Göcek - Dalaman Koylarında günübirlik gezi tekneleri, 10.00 – 20.00 saatleri arasında yat mola noktaları ile ekteki haritada belirlenen Göcek körfezi, Göcek Adası güneyi, Zeytinli Adası ve Domuz Adası, Yassıca Adası batı kısmı, Sarsala, Tasyaka, Boynuzbükü, Atbükü, Günlüklü, Kargılı, Kille, Merdivenli, Kursunlu, Uzunali ve Tersane Adası Yaz Limanı Koylarına girebilirler. Günübirlik gezi teknelerinin bu saatler arasında kıyı tesislerinin bulunduğu koylar ile bu maddede sayılan koyların haricindeki Göcek - Dalaman Koylarına girmesi yasaktır. Ancak, Günübirlik gezi teknelerinin yat mola noktası olan koylara girisleri her zaman serbesttir.
ç) Katı atıklar; Yat mola noktaları, Kille Koyu ve Sarsala Koyunda yerlestirilen konteynerlere bırakılması zorunludur. Bu noktalar dısında katı atıklar hiçbir koya bırakılmaz.
d) Göcek - Dalaman Koylarında gemiler en fazla bir koyda 3 (üç) gün, tüm koylarda fasılasız 11 (onbir) gün süre ile bağlı kalabilirler. Sınırlı gün sonunda kaldığı Koyu terk etmek zorundadırlar.
e) Göcek Körfezi ve Göcek-Dalaman Koyları içerisinde pilotaj hizmeti alan gemiler ve su sporları hariç diğer gemi
veya su aracı ile en fazla 6 deniz mili sürat yapılabilir.
f) Göcek-Dalaman Koylarında Turizm Amaçlı Sportif Faaliyet Yönetmeliği kapsamında ilgili kurum ve
kuruluslardan izin alınması sartıyla jetski hariç su sporları yapılabilir.
Göcek Körfezi Ve Göcek - Dalaman Koylarının Amaç Dısında Kullanımını Önlemek
Madde 10- Göcek-Dalaman Koyları içerisinde koyları amaç dısında kullanılmasını önlemek amacıyla,
a)Göcek Körfezi ve Göcek-Dalaman Koyları içerisinde seyir, can, mal ve çevre emniyeti gerekleri ve atık alım faaliyetleri haricinde gemiden gemiye ve kara tankerinden gemiye petrol ve diğer zararlı maddelerin transferini yapmak kesinlikle yasaklanmıstır.”
b) Göcek Körfezi ve Göcek-Dalaman Koylarına; gemi sicile kayıtlı olma zorunluluğu olmayan bağlama kütüğü ruhsatnamesinde, yat (özel, ticari ve diğer), gezinti (tenezzüh) gemisi, sandal, palamar botu, amatör balıkçı teknesi, atık alma gemisi, görev / devriye gemisi, yangın söndürme gemisi, dalgıç gemisi, kılavuz botu, arama kurtarma gemisi, batık çıkarma gemisi, yüzer atık alım tesisi, bilimsel arastırma / inceleme gemisi olarak kayıtlı olanlar haricindeki gemi ve su araçlarının acil durumlar haricinde giris ve çıkısları yasaktır.
c)Yasaklı gemi veya su araçlarının söz konusu alanlara herhangi bir faaliyet nedeniyle zaruri olarak girmesi Liman Baskanlığı’ndan alınacak geçici izne tabidir.
Göcek Körfezi ve Göcek - Dalaman koylarında Denetim
Madde 11- Bu koruma ve kullanma usul ve esaslarına uyulup uyulmadığının denetim yetkisi ve koordinasyonu Muğla Valiliğine aittir.
Koruma kullanma esaslarına uyulup uyulmadığının denetimi, Özel Çevre Koruma Kurumu Baskanlığı, Denizcilik Müstesarlığı Đzmir Bölge Müdürlüğü, Göcek Liman Baskanlığı, Muğla Đl Çevre Orman Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, IMEAK Deniz Ticaret Odası temsilcisi ile Muğla Valiliğinin gerekli göreceği, diğer ilgili kurumlar temsilcilerinden olusan komisyon marifetiyle gerçeklestirilir.
Yaptırımlar
Madde 12- Bu koruma ve kullanma usul ve esaslarına uyulmadığı takdirde ilgili mevzuatta yer alan idari ve cezai hükümlere göre islem yapılır.
Diğer hükümler
Madde 13- Limanlar Kanunu gereği, koy ve körfezler içerisine getirilen yasaklamalara Liman Baskanlığının, seyir, can, mal ve çevre emniyetini korumak amacıyla ihtiyaç halinde geçici düzenleme getirme hakkı saklıdır. Liman baskanlığı tarafından kalıcı bir düzenleme yapılmak istenmesi halinde Kurumun uygun görüsü alınır.
Yürütme
Madde 14- Bu koruma ve kullanma usul ve esaslarını Bakanlık, Kurum ve Muğla Valiliği yürütür.
Yürürlük
Madde15- Bu koruma ve kullanma usul ve esasları 04/05/2010 tarihinde yürürlüğe girer